Stres, jak walczyć z dzisiejszymi „wilkami”
Twoje ciało kiedyś a dzisiaj… Wyobraź sobie taką sytuację, stoisz w korku, spóźniasz się na ważne spotkanie, a szef już dzwoni. Czujesz, jak serce bije szybciej, dłonie się pocą, a żołądek ściska się w supeł. Myślisz, że to reakcja na korek? Błąd. Z punktu widzenia Twojego układu nerwowego, właśnie stanąłeś oko w oko ze śmiertelnym niebezpieczeństwem. Problem w tym, że Twój organizm reaguje na maila od szefa tak samo, jak na stado wygłodniałych wilków nacierających na ciebie.
Czym tak naprawdę jest stres dla organizmu? Wyjaśnia Przemek, trener w StacjiFit w Szczecinie
Aby zrozumieć stres, musimy cofnąć się o tysiące lat. Nasi przodkowie nie stresowali się kredytem we frankach czy lajkami na Instagramie. Ich stres był prosty i brutalny: „Czy ten tygrys szablozębny mnie zje, czy zdążę uciec?”. Ewolucja wyposażyła nas w genialny mechanizm przetrwania. W obliczu zagrożenia nasz układ nerwowy w ułamku sekundy przełącza wajchę w tryb „Walcz lub Uciekaj” (układ współczulny). To system, który ma jeden cel, jakim jest uratować Twoje życie tu i teraz. Nie za godzinę, nie jutro. Teraz…
Kiedy mózg ogłasza alarm, w ciele dzieje się rewolucja. Adrenalina i kortyzol zalewają krew. Organizm dokonuje błyskawicznej kalkulacji, co jest potrzebne do walki z tygrysem?
- Mięśnie: Muszą być gotowe do biegu lub uderzenia. Dlatego krew jest pompowana z centrum ciała do rąk i nóg.
- Serce i płuca: Muszą pracować na najwyższych obrotach, by dotlenić te mięśnie.
A co przestaje być ważne? Wszystko, co długoterminowe. W sytuacji, gdy za 5 minut możesz być martwy, Twój organizm brutalnie „odcina prąd” w działach, które nie są kluczowe do przeżycia najbliższej chwili:
- Układ trawienny: Perystaltyka jelit staje. Trawienie obiadu to strata energii, gdy sam możesz stać się obiadem. (Dlatego w stresie często mamy problemy żołądkowe).
- Libido i regeneracja: Kto by o tym myślał, uciekając przed wilkiem?
- Układ odpornościowy: To kluczowy punkt. Walka z wirusem czy bakterią jest ważna, ale zajmuje dni lub tygodnie, z resztą, po co nam odporność skoro zaraz możemy być obiadem wygłodniałej bestii. W obliczu tygrysa, organizm „zawiesza” działanie odporności, by zaoszczędzić energię na ucieczkę lub walkę.
Szczecin, tempo dzisiejszego życia
Kiedyś sytuacja stresowa trwała krótko. Uciekłeś przed tygrysem? Świetnie, alarm odwołany, wracamy do trawienia i budowania odporności (układ przywspółczulny). Zginąłeś? Cóż, problem rozwiązany. Dziś tygrysem jest korek, kłótnia z partnerem, czy powiadomienie z banku. To są „głupoty” w porównaniu do walki o życie, ale Twój stary, paleolityczny mózg tego nie rozróżnia. Reaguje tak samo… jakby stał oko w oko z zagrożeniem.
Różnica polega na tym, że dzisiejszy stres jest przewlekły. Jeśli stresujesz się pracą przez 8 godzin dziennie, a potem martwisz się w domu, Twój organizm jest w ciągłym stanie wojny.
Dlaczego ciągły stres niszczy Twoją odporność?
Jeśli Twój układ nerwowy przez większość czasu klika przycisk „zagrożenie”, układ odpornościowy jest permanentnie wyciszony jak twój telefon na rozmowie u szefa. To tak, jakbyś w mieście pełnym złodziei (wirusów i bakterii) odesłał całą policję (komórki odpornościowe) na urlop. To aż się prosi, żeby „działać”.
Efekt?
- Częściej łapiesz infekcje, bo Twoja pierwsza linia obrony śpi.
- Masz stany zapalne, bo organizm nie radzi sobie z „naprawami” na bieżąco.
- Twoja powięź sztywnieje i kurczy się pod wpływem stresu chemicznego, co prowadzi do bólu pleców i karku.
Jak oszukać system?
Nie uciekniemy od cywilizacji, ale musimy nauczyć się wyłączać alarm. W StacjiFit w Szczecinie stawiamy na ruch i terapię manualną, bo to naturalny sposób na „spalenie” hormonów stresu i wyłączenie alarmu. Kiedy ćwiczysz, dajesz ciału sygnał „uciekłem przed tygrysem, wygrałem walkę”. Kiedy wyciszymy tkanki, zapodamy ulubiony kawałek na głośnikach mamy, chociaż tę chwilę gdzie alarm nie działa. To pozwala układowi nerwowemu wrócić do równowagi, włączyć trawienie i co najważniejsze ponownie uruchomić układ odpornościowy.
Pamiętaj, Twój szef to nie tygrys. Nie daj się zjeść własnemu układowi nerwowemu!
Przyjdź do StacjiFit w Szczecinie, a my przygotujemy Cię na starcie z każdą wygłodniałą bestią.
Bibliografia:
- Myers, T. W. (2010). Taśmy anatomiczne. Meridiany Mięśniowo-Powięziowe dla Terapeutów Manualnych i Specjalistów Leczenia Ruchem. Wydanie drugie. DB Publishing.
- Segerstrom, S. C., & Miller, G. E. (2004). Psychological stress and the human immune system: a meta-analytic study of 30 years of inquiry. Psychological Bulletin, 130(4), 601.
- Sapolsky, R. M. (2004). Why Zebras Don’t Get Ulcers. Holt Paperbacks.
- Schleip, R. (2003). Fascial plasticity – a new neurobiological explanation. Journal of Bodywork and Movement Therapies.
- Dhabhar, F. S. (2014). Effects of stress on immune function: the good, the bad, and the beautiful. Immunologic Research, 58(2-3), 193-210.
Artykuł napisany przez: Przemek Fajger
