Powięź, Twój ukryty szósty zmysł?

Wyobraź sobie grejpfruta. Kiedy go obierzesz, widzisz miąższ podzielony na cząstki. Co trzyma ten miąższ w ryzach, nadaje mu kształt i oddziela jedną cząstkę od drugiej? To ta biała, włóknista otoczka. W Twoim ciele powięź pełni niemal identyczną funkcję, tworząc rusztowanie dla wszystkich Twoich komórek.

Przez lata anatomowie traktowali powięź jak zbędne „opakowanie” dla mięśni, coś, co trzeba usunąć, by zobaczyć to, co ważne. Dziś wiemy, że to błąd. Thomas Myers, twórca koncepcji „Taśm Anatomicznych”, porównuje powięź do gęstej sieci, która przenika całe nasze ciało. Otacza ona nie tylko mięśnie, ale też kości, nerwy, naczynia krwionośne i narządy wewnętrzne. Gdybyśmy „wyjęli” z ciebie wszystko inne, ta sieć nadal zachowałaby twój kształt.  

Właśnie dlatego podczas fizjotreningu w StacjiFit patrzymy na ciało całościowo, nie tylko na pojedyncze mięśnie, ale na całe połączenia i napięcia, które wpływają na ruch, postawę i dolegliwości bólowe. To holistyczne spojrzenie sprawia, że trening staje się bardziej skuteczny i dostosowany do realnych potrzeb osób, które do nas trafiają.

Kiedyś myśleliśmy o ciele, jak o maszynie złożonej z oddzielnych części np. biceps zgina łokieć, czworogłowy prostuje kolano. Tak naprawdę mięśnie rzadko pracują w izolacji, bo są „oplecione” w sieci powięziowej. Kiedy napinasz jeden mięsień, siła jest przekazywana przez powięź do sąsiednich struktur, a nawet na drugi koniec ciała. To dlatego problem ze stopą może powodować ból pleców czy karku, wszystko jest połączone taśmami.

Powięź to nie tylko bierny materiał to twój szósty zmysł. Jest to najlepiej unerwiony organ w twoim ciele. Ma więcej receptorów czuciowych niż skóra czy oczy. To dzięki niej wiesz, gdzie znajduje się twoja ręka, nawet gdy masz zamknięte oczy (propriocepcja). Jeśli twoja powięź jest zdrowa, twoje ruchy są płynne, skoordynowane i eleganckie. Jeśli jest „sklejona”, to stajesz się sztywny i bardziej podatny na kontuzje.

Powięź potrafi się kurczyć niezależnie od mięśni. Badania m.in. Roberta Schleipa wykazały, że w powięzi znajdują się komórki zwane miofibroblastami, które reagują na stres. W sytuacjach przewlekłego napięcia nerwowego, powięź sztywnieje, tworząc w ciele „skorupę”. To wyjaśnia, dlaczego po ciężkim, stresującym tygodniu w pracy bolą Cię barki, nawet jeśli nie dźwigałeś nic ciężkiego. 

Zdrowa powięź powinna być nawodniona i elastyczna jak gąbka, pozwalając mięśniom ślizgać się względem siebie. Działa to, jak dwie tafle szkła z kroplą wody między nimi, ślizgają się idealnie. Brak ruchu i odwodnienie sprawiają, że powięź „filcuje się” jak stary sweter, a włókna kolagenowe sklejają się ze sobą, ograniczając twoją ruchomość.  

Jak dbać o powięź? O tym powie fizjotrener StacjiFit Przemek “Przede wszystkim ruszaj się… Powięź kocha ruch. Pamiętaj też, żeby nie tylko wykonywać izolowane ćwiczenia na maszynach, ale wplatać w trening ruchy w pełnym zakresie: skręty, sięganie, podskoki.” W naszym studio w Szczecinie dbamy o to, by trening funkcjonalny angażował całe łańcuchy mięśniowe, co sprzyja elastyczności całej sieci powięziowej.

Rolowanie to nie tylko automasaż. Używanie wałka działa na powięź jak wyciskanie gąbki. Nacisk wypycha „zużytą” wodę z tkanek, a po zwolnieniu ucisku tkanka zasysa świeży, odżywczy płyn z okolicy. To klucz do przywrócenia elastyczności. Pamiętaj też o piciu wody, powięź to w dużej mierze woda, bez niej staje się krucha i podatna na urazy.

Przestań myśleć o swoim ciele jak o zbiorze oddzielnych części. Jesteś zintegrowaną całością. Ból w jednym miejscu często ma swoją przyczynę zupełnie gdzie indziej, a kluczem do rozwiązania tej zagadki jest właśnie powięź. Dbanie o nią to inwestycja, która się zwraca, ciało nie tylko lepiej wygląda, ale przede wszystkim sprawniej działa i mniej boli. Chcesz popracować nad swoją sprawnością i zadbać o swoją sieć pod okiem specjalistów? Wpadnij do StacjiFit w Szczecinie!

Na koniec, żebyś zobaczył, jak ważna jest powięź mam dla ciebie „test”. Spróbuj podnieść coś ciężkiego z ziemi, może to być sztanga w martwym ciągu, pralka wnoszona po schodach… cokolwiek co wymaga od ciebie siły i zaangażowania organizmu, z otwartą buzią a później z zaciśniętymi zębami. 

Staw skroniowo-żuchwowy poprzez zaciśnięcie generuje potężną siłę, napinając powięź na „przedniej taśmie”.

1. Myers, T. W. (2010). Taśmy anatomiczne. Meridiany Mięśniowo-Powięziowe dla Terapeutów Manualnych i Specjalistów Leczenia Ruchem.
2. Schleip, R. (2003). Fascial plasticity – a new neurobiological explanation. Journal of Bodywork and Movement Therapies.
3. Langevin, H. M. (2006). Connective tissue: A body-wide signaling network? Medical Hypotheses.
4. Stecco, C., et al. (2011). The fascia: the forgotten structure. Italian Journal of Anatomy and Embryology.
5. Guimberteau, J. C. (2005). Strolling under the skin [Video]. Elsevier.

Artykuł napisany przez: Przemek Fajger